खानै नपाएपछि रोगको के डर !

 

 

 

बालबच्चा बोकेर खुला आकाशमुनि खाना खान बाध्य अभिभावक भन्छन्– खानै नपाएपछि रोगको के डर !

घटस्थापनाको दिन । खुलामञ्चस्थित बसपार्क । कोरोना भाइरसको रजगज नभएको भए यहाँ खुट्टा राख्ने ठाउँ हुँदैनथ्यो, दसैं मनाउन थातथलो पुग्नेहरूको लावालस्कर हुन्थ्यो । यतिबेला गाडी र मान्छे सरोबरी छन् । दसैंको मुखमा यात्रु नपाएर गाडी चिलबिल भएको यसअघि सायदै देखिएको थियो ।

यहाँ भोका गाडीको मात्र होइन, भोका मान्छेको पनि भिड छ । सहचालकहरू चिच्चाई–चिच्चाई यात्रु बोलाउने सामर्थ्य राख्छन् तर भोकले रन्थनिएकाहरू निःशुल्क खाना बाँड्नेलाई निरुपाय कुरिरहन्छन् ।

बिहानको ९ बज्यो, घामले सबैलाई रनक्क तताएको छ । वीर अस्पतालपट्टिको गेटबाट बसपार्क छिरेपछि दायाँतिरको पेटीमा दाल–भातको व्यग्र प्रतीक्षामा एक हुल मान्छे छन् । कपडा मैलो छ, निधारमा पसिनाका थोपा छन् । धेरैको हातमा नाम्लो छ, कोही हतारिँदै त्यही हुलमा मिस्सिन आइपुग्छन् । भौतिक दूरीको गुन्जायस छैन । प्रायः सबैको कानमा मास्क उनिएको छ तर मुख राम्रोसँग ढाकिएको छैन । धेरैले मास्कलाई चिउँडो मुन्तिर सारेका छन् । कसैलाई हतारो भएझैं लाग्दैन, मौन छन् प्रायः । त्यही हुलको छेवैमा एउटी महिला पिठ्युँमा बच्चा बोकेर उभिरहेकी छन्, साथमा सानी नानी छिन्, जो घरी यता, घरी उता गरिरहन्छिन् । पिठ्युँको बच्चा नरोए पनि खुट्टा लागेकी छोरीलाई सम्हाल्न हम्मे परिरहेको छ । उनी एकै ठाउँमा राख्न खोज्छिन् तर छोरी माने पो ! आमा–छोरी दुवैका आँखा गेटतिर छन्, कसैलाई कुरिरहेझैं ।

९ बजेर २० मिनेट गयो । निःशुल्क खाना वितरण गरिरहेको ‘हाम्रो सानो प्रयास’ को भ्यान खाना बोकेर गेटभित्र छिर्‍यो, सबै जर्‍याकजुरुक उठेर भुइँमा लहरै बसे । ती महिला अझ हतासै देखिइन्, स्वयंसेवकहरूले भने खाना बाँड्न थाले । उनी अझ लाइनमा बसेकी थिइनन्, उनी र उनकी छोरीका आँखा गेटतिरै थिए । अनुहारको छाला चाउरिइसकेको, कपाल–दारी तिलचामल भइसकेको, कद होचो र ज्यान सिखुटे भएको एउटा मान्छे पुरानो रिक्सा चलाउँदै गेटबाट भित्र छिरेपछि दुवैको मुहारमा मुस्कान नाच्यो । नानी दोड्दै रिक्सातिर गइन्, आमाचाहिँले भुइँमा बस्ने ठाउँ खोजिन्, स्वयंसेवक उनी भएतिर गए । रिक्साबाट ओर्लिएको मान्छेको हात समात्दै, लाडिँदै नानी पनि आमा नजिक आइन् । छेवैमा आएपछि नानीतिर फर्केर ती वृद्धले भने, ‘धेरै नसता, आज बोनी भो । बरफ खान पाउँछेस् ।’

प्लास्टिकको प्लेट, त्यसमाथि दाल–भात र तरकारी आइसकेपछि उनीहरूले हात पखालेझैं गरे अनि पारिलो घामलाई साक्षी राख्दै भुइँमै टुक्रुक्क बसेर खाना खान थाले । ती वृद्ध काइँला तामाङ ६५ वर्षका रहेछन् । ती महिला (४५) चाहिँ उनकी पत्नी वसन्ती । चञ्चले नानी उनीहरूकी छोरी, उमेर ३ वर्ष । पिठ्युँमा १३ महिनाको छोरो । यो परिवार खुलामञ्चको खुला आकाशमुनि खान बाध्य भएको चार महिना नाघ्यो । यो त्यही परिवार हो, जसलाई लकडाउनअगाडि खाना र सुत्नको सुर्ता थिएन । रिक्सा चलाएरै काइँलाले परिवार धानिरहेका थिए । बचत हुँदैनथ्यो, त्यो अलग कुरा । लकडाउनपछि उनीहरू एकै पटक सडक आइपुगे । काइँलाकै शब्दमा– ‘सबथोक चौपट भो ।’

काइँलाको परिवारभन्दा थोरै पर्तिर ज्ञानबहादुर श्रेष्ठको परिवार थियो । नाम्लोलाई पिर्का बनाएर उनी पनि अढाइ वर्षकी छोरी र पत्नीसहित ग्वामग्वाम खाँदै थिए । ५१ वर्षीय ज्ञानबहादुरले भारी बोकेरै तीन जनाको परिवारको गर्जो टारिरहेका थिए तर लकडाउनपछि बिचल्ली भयो । उनका अनुसार सुरुमा उनी एक्लै खुलामञ्चमा खान आउँथे, छोरी र पत्नीलाई डेरामै व्यवस्था गर्थे तर धान्नै सकेनन् । त्यसपछि परिवारै सडकमा आएर खान थाले । भात मुछिरहँदा उनले भने, ‘यत्तिका वर्ष काठमाडौंमा बसियो, अरू काम नपाए पनि भारी बोक्न पाइन्थ्यो, यसपालि त त्यही पनि पाइएन ।’ उनलाई सोधें– ‘काठमाडौं छिरेको कति वर्ष भयो ?’ उनले देब्रे हातका पाँचै औंला तीन–तीन पटक भाँचे । अनि छोरीको खाना मुसिदिन थाले ।