निजामती ऐनमा १७ सचिवको ‘चलखेल’, संसद छलेर अध्यादेशबाट ल्याउने तयारी



 

 

संघीय निजामती सेवा ऐनको मस्यौदा तयार भएको करीब १ वर्ष भइसकेको छ ।

 

मस्यौदामा अर्थ र कानून मन्त्रालयको समेत राय समेटिएर प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयको विधेयक समितिमा पुगेको पनि २ महिना पुग्न लागिसकेको छ ।

 

संसदको बजेट अधिवेशनकै बेला दर्ता गर्ने भनिएको मस्यौदामाथि प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयले पुनः छलफल शुरू गरेको छ । मस्यौदामाथि विभिन्न क्षेत्रबाट आएका सुझाव, टिप्पणी र विरोधलाई सम्बोधन गर्ने गरी प्रधानमन्त्री कार्यालयले उपसमिति गठन गरी पुनः छलफल थालेको बताइएको छ ।

आइतवार बसेको विधेयक समितिको बैठकपछि मस्यौदामाथि थप छलफल गर्न भन्दै उपसमिति गठन गरिएको हो । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयका सचिव लक्ष्मण मैनालीको संयोजकत्वमा १० जना सचिव सदस्य रहने गरी उपसमिति गठन गरिएको छ ।

उपसमितिमा प्रधानमन्त्री कार्यालय सचिव केदारबहादुर अधिकारीसहित राष्ट्रिय योजना आयोग, लोकसेवा आयोग र महालेखा नियन्त्रकको कार्यालयका सचिव सदस्य छन् । गृह, अर्थ, संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय, कानून मन्त्रालय, शहरी विकास मन्त्रालयका सचिव पनि उपसमितिको सदस्य छन् ।

उपसमितिका संयोजक, प्रधानमन्त्री कार्यालय सचिव मैनालीले प्रस्तावित ऐनका सबै विषयमा उपसमिति तहमा छलफल हुने बताए । ‘उपसमिति तहमा नै प्रस्तावित ऐनमाथि दफावार छलफल हुन्छ,’  मैनालीले भने, ‘आवश्यक परेका विषयमा थप  अध्ययन पनि हुन सक्छ ।’ उपसमिति तहमा भएको छलफलको निष्कर्षलाई मस्यौदामा समेटिने मैनालीले बताए ।

सचिवको स्वार्थका कारण संसद छलेर अध्यादेश ल्याइँदै

तत्कालीन सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले १ वर्ष अगाडि नै तयार पारेको संघीय निजामति सेवा ऐनको मस्यौदा लामो समय अर्थ र कानून मन्त्रालयमा अड्कियो । गत साउनमा अर्थ र कानून मन्त्रालयको राय समेटिएपछि मस्यौदालाई प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयमा पठाइएको थियो ।

संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रीले पुस मसान्तसम्ममा कर्मचारीको स्थायी समायोजन टुंग्याउने गरी मस्यौदालाई संसदको चालू अधिवेशनबाटै पारित गराउने लक्ष्य लिएका थिए । तर, प्रधानमन्त्री कार्यालयको विधेयक समितिमा २ महिनासम्म छलफल नै नगरी विधेयक अड्काइएको संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका कर्मचारीको भनाइ छ ।

सामान्य प्रशासन मन्त्रालय स्रोतका अनुसार आगामी माघमा अवकाश पाउन लागेका सचिवका कारण मस्यौदामाथिको छलफलमा ढिलाइ भएको हो ।

२०७१ माघ २२ गतेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकको निर्णयानुसार बढुवा भएका १७ जना सचिवले एकैपटक आगामी माघमा अवकाश पाउँदैछन् । हाल कार्यान्वयनमा रहेको निजामति सेवा ऐन २०४९ मा नेपाल सरकारका सचिव (राजपत्राकिंत विशिष्ट श्रेणीका कर्मचारी)को कार्यकाल ५ वर्ष तोकिएको छ ।

संघीय निजामति सेवा ऐनमा पनि सचिवको कार्यकालको सन्दर्भमा पुरानै व्यवस्थालाई निरन्तरता दिने गरी मस्यौदामा उल्लेख थियो । संसदको बजेट अधिवेशनमा निजामती सेवा ऐनको विधेयक दर्ता भएको भए मस्यौदामै भएको व्यवस्था पारित भएर लागू हुने सम्भावना थियो ।

‘५ वर्षे कार्यकालको व्यवस्था हटाएर त्यसलाई ७ वर्ष बनाइ अध्यादेशका रुपमा राष्ट्रपतिबाट अनुमोदन गराउने योजनाअनरुप नै मस्यौदामाथिको छलफलमा ढिलाइ गरिएको देखिन्छ,’ सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका एक कर्मचारीले नाम उल्लेख नगर्ने शर्तमा  भने ।

मुख्यसचिवको कार्यकाल ५ वर्ष पुर्याउने तयारी

आगामी माघमा कार्यकाल सकिने अवस्था आएपछि सचिवको कार्याकाल बढाउने चलखेलबीच मुख्यसचिवको कार्यकाल पनि बढाउने तयारी भएको छ । हाल कार्यान्वयनमा रहेको निजामति सेवा ऐनमा मुख्यसचिवको कार्यकाल ३ वर्ष छ । अध्यादेशमार्फत् कार्यान्वयनमा आउने ऐनमा मुख्यसचिवको कार्यकाल ५ वर्ष पुर्याउने तयारी गरिएको प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालय स्रोतले जानकारी दिएको छ ।

सचिवको कार्यकाल बढाउने विषयमा मुख्यसचिवको सहमति खोज्न उनको कार्यकाल पनि बढाउन लागिएको प्रधानमन्त्री कार्यालयका एक वरिष्ठ अधिकारीले जानकारी दिए ।

२०७४ कार्तिक ६ गते मुख्यसचिवमा नियुक्त भएका रेग्मीको कार्यकाल हाल कार्यान्वयनमा रहेको निजामती सेवा ऐनअनुसार अब २ वर्ष बाँकी छ । हाल कायम रहेको ५८ वर्षे उमेरहदको अवधि ४ वर्ष बाँकी रहँदै रेग्मी मुख्यसचिवको कार्यकाल सकिएर निजामति सेवाबाट बिदा हुनेछन् ।

रेग्मीकै ‘चासो सम्बोधन’ गर्नका लागि मुख्यसचिवको कार्यकाल २ वर्ष बढाएर ५ वर्ष पुर्याउन लागिएको प्रधानमन्त्री कार्यालयका कर्मचारीको भनाइ छ ।

आफ्नै प्रतिवद्धताले अप्ठ्यारोमा लालबाबु

संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासनमन्त्री लालबाबु पण्डित सचिव र मुख्यसचिवको कार्याकाल बढाउने पक्षमा छैनन् । तर, त्यसको विरोध गर्नसक्ने अवस्था पनि उनका लागि छैन ।

‘मन्त्री ज्यूले १ महिना अगाडि संसदीय समितिमा नै पुस मसान्तसम्म कर्मचारीको स्थायी समायोजन टुंग्याउने प्रतिवद्धता जनाउनुभएको थियो । आफ्नो प्रतिवद्धता पूरा गर्ने उद्देश्यले पनि उहाँ अध्यादेशमार्फत् ऐन पारित गर्ने पक्षमा हुनुहुन्छ,’ सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका कर्मचारीको भनाइ छ, ‘सचिव र मुख्यसचिवको चासो सम्बोधन नहुँदा मस्यौदा पुनः अड्किने सम्भावना भएकाले कार्यकाल बढाउने विषयको उहाँले विरोध गर्न सक्नुभएको छैन ।’

निजामती सेवालाई बृद्धाश्रम बनाउने ? 

प्रस्तावित संघीय निजामति सेवा ऐनमा राजपत्राकिंत प्रथम (सहसचिव) र द्वितीय (उपसचिव) तहका कर्मचारी आन्तरिक बढुवाबाट मात्रै नियुक्त गर्ने प्रावधान राखिएको छ । हाल कायम रहेको ऐनमा सहसचिव र उपसचिवमा आवश्यक दरबन्दीमा १० प्रतिशत कर्मचारी खुला प्रतिस्पर्धाबाट नियुक्त गर्ने व्यवस्था छ ।

प्रस्तावित ऐनमा उच्च तहका कर्मचारीको खुला भर्ना कटौती गरिएकोप्रति राजनीतिक दलका नेतादेखि प्रशासनविद्ले समेत विरोध जनाउँदै आएका छन् । असोज १० गते बुधवारको संसद बैठकमा बोल्दै स्वतन्त्र राजनीतिक समूहका सांसद हृदयेश त्रिपाठीले सहसचिव र उपसचिवमा हुने खुला प्रतिस्पर्धालाई रोकेर निजामती सेवालाई बृद्धाश्रम बनाउन खोजिएको भन्दै विरोध जनाए ।

‘सहसचिव र उपसचिवको खुला भर्ना रोकेपछि निजामती सेवा बृद्धाश्रम बन्ने खतरा देखिएको छ,’ त्रिपाठीले संसद बैठकमा भने, ‘यस्तो व्यवस्था ल्याएर क्षमतावान् युवालाई रोक्न खोजिँदै छ ।’

कतिपय कर्मचारी समेत सहसचिव र उपसचिव भर्नाको खुला प्रतिस्पर्धा रोकिएकोमा असन्तुष्ट छन् । ‘सचिव र मुख्यसचिवको कार्यकाल बढाउने, तर उपसचिव र सहसचिवको खुला भर्ना रोक्ने ?’ संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयको शाखा अधिकृत तहका एक कर्मचारीले गुनासो पोखे, ‘मुख्यसचिव र सचिवको कार्यकाल बढाउँदा कर्मचारीको बढुवा प्रक्रियामा गम्भीर असर पर्न सक्छ ।’

 

प्रतिक्रिया दिनुहोस
फाइनल खेल हेर्न प्रधानमन्त्री ओली रंगशाला जाने

    प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली आज हुने साफ महिला च्याम्पियनसिपको फाइनल खेल

चितवन रविको स्टन्टबाजीको शिकार भयो : महासचिव पोखरेल

    नेकपा एमालेका महासचिव शंकर पोखरेलले पटक पटक नेपालको लोकतान्त्रिक परिवर्तनको अगुवाइ

रास्वपा हावादारी हो, उसको कुनै योजना छैन : राजेन्द्र लिङदेन

    राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) का अध्यक्ष राजेन्द्र लिङदेनले आगामी उपनिर्वाचनमा आम

अराजक क्रियाकलापलाई मौलाउन दिन्नँ : प्रधानमन्त्री

    प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले विभिन्न नाममा नेपाली मनलाई विभाजित गर्ने र