बलात्कार गर्नेलाई मृत्युदण्ड देखी कोर्रा हान्ने सम्मको सजाय,कुन देशमा कस्तो सजाय दिइन्छ?
सूरत, कठुआ, उन्नाव, दिल्ली – दिन, समय र ठाउँ अलग अलग हुन् ।
तर, एउटा समानता छ–यी सबै ठाउँमा बालिकामाथि बलात्कार भएका छन् ।
हरेक घटना अघिल्लो पटक भन्दा भयानक र विभत्स थिए ।
यसैले गर्दा भारतमा बालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा फासीको सजाय हुनु पर्ने माग भइरहेको छ । बालिकामाथि बलात्कार गर्नेलाई मृत्युदण्डको सजायको पक्ष र विपक्षमा विचार विभाजित छन् ।
समर्थन गर्नेहरुले अपराधमा कमी आउने बताउँछन् भने विपक्षमा रहेकाहरु अहिले रहेकै कानुन पर्याप्त रहेको र यसलाई प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्नु पर्ने बताउँछन् ।
बालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा विभिन्न देशमा विभिन्न कानुन रहेका छन् ।
भारतमा के छ कानुन ?
भारतमा ‘रेयरेस्ट अफ द रेयर’ घटनामा मात्रै मृत्युदण्डको सजाय हुने व्यवस्था छ ।
बालिकामाथि हुने बलात्कारको घटनामा पोक्सो कानुन अन्तर्गत सजाय हुने व्यवस्था छ । यो कानुनमा बालबालिकालाई हुने बलात्कारका दोषीलाई १० वर्षदेखि आजीवन कैदको व्यवस्था हुने प्रावधान छ ।
तर मध्यप्रदेश, राजस्थान, हरियाणाका राज्य सरकारले १२ वर्ष भन्दा कम उमेरका बालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा मृत्युदण्डको सजाय हुने व्यवस्थासहितको विधेयक बनेको छ । विधेयक कानुन बन्न बाँकी छ ।
दिल्लीमा यस्तै कानुन पारित गर्नका लागि दिल्ली महिला आयोगकी अध्यक्ष अनशन बसेकी छन् । उनले बलात्कारीलाई ६ महिना भित्र फासी दिनु पर्ने माग गरेकी छन् ।
केन्द्रीय महिला एवम् बाल विकास मन्त्रालय मध्यप्रदेश, राजस्थान र हरियाणाका नयाँ विधेयकलाई समर्थन गर्दै राष्ट्रिय स्तरमा पोक्सो कानुनमा परिमार्जन गर्ने कुरा गरिरहेको छ ।
विश्वमा बलात्कारका आरोपीलाई कस्तो सजाय हुन्छ ?
विश्वका विभिन्न देशमा बलात्कारका घटनामा अलग अलग सजायको व्यवस्था छ । धेरै देशमा बालबालिकामाथि हुने यौन हिंसालाई ठूलो अपराध मान्ने गरिएको छ ।
नेशनल ल युनिभर्सिटी दिल्लीमा शोध गरिरहेका रिसर्च एसोसिएट नीतिका विश्वनाथका अनुसार विश्वमा दुई किसिमका देश छन् । एक जहाँ यस्तो घटनामा फासीको सजायको व्यवस्था छ । यस्तै दोस्रो, जहाँ कुनै पनि अपराधका लागि फासीको सजायको व्यवस्था छैन ।
मृत्युदण्ड दिने देश ?
नीतिकाका अनुसार अपराधका लागि मृत्युदण्ड दिने देशलाई रिटेशनिस्ट देश भनिन्छ । उनका अनुसार यस्ता धेरै रिटेशनिस्ट देशमा बालबालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा भने मृत्युदण्डको व्यवस्था छैन । तर कडा सजायको व्यवस्था भने छ ।
सन् २०१६ मा हक–सेन्टर फर चाइल्ड राइटले विश्वभरका देशमा बालकामाथि भएको यौन हिंसा र बलात्कारका घटनामा हुने गरेको सजाय बारे प्रतिवेदन तयार गरेको थियो । त्यो प्रतिवेदन अनुसार हरेक देशमा बालबालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा फरक फरक सजायको व्यवस्था छ ।
मलेसिया – बालबालिकामाथि हुने यौन हिंसाको घटनामा ३० वर्ष भन्दा धेरै जेल सजाय र कोर्रा हान्ने सजायको व्यवस्था छ ।
सिंगापुर – यो देशमा १४ वर्षसम्मका बालबालिकामाथि बलात्कार गर्नेलाई २० वर्ष जेल, कोर्रा हान्ने र जरिवाना तिराउने व्यवस्था छ ।
अमेरिका – अमेरिकामा बालबालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा पहिला फासीको सजायको व्यवस्था थियो । तर सन् २००८ को केनेडी अर्थात लुइसियाना काण्डले मृत्युदण्डको सजायलाई असंवैधानिक घोषणा गरियो ।
जुन घटनामा पीडितको मृत्यु भएको हुँदैन त्यस्तोमा मृत्युदण्ड दिनु सजाय अपराध भन्दा बढी भएको भन्दै अदालतले खारेज गरेको हो । त्यसपछि मृत्युदण्डको सजाय छैन । तर अमेरिकामा बालबालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा राज्य अनुसार फरक फरक कानुन छ ।
फासीको सजाय नभएका देश
फिलिपिन्स – मृत्युदण्डको सजाय नभएका देशमध्ये बालबालिका माथि हुने बलात्कारका घटनामा सबै भन्दा कडा कानुन भएको देश फिलिपिन्स हो । यहाँ आरोप प्रमाणित भएपछि ४० वर्षसम्मको जेल सजाय हुने व्यवस्था छ ।
अस्ट्रेलिया – यहाँ बालबालिकामाथि बलात्कार गर्नेलाई १५ देखि २५ वर्षसम्म जेल सजाय हुने व्यवस्था छ ।
क्यानडा – यहाँ बालबालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा अधिकतम १४ वर्ष जेल सजाय हुने व्यवस्था छ ।
इंग्ल्याण्ड र वेल्स – यहाँ बालबालिकामाथि हुने बलात्कारका घटनामा ६ देखि १९ वर्ष वा आजीवन जेल सजाय हुने व्यवस्था छ ।
जर्मनी – बालबालिकामाथि हुने बलात्कार र त्यसपछि पीडितको मृत्यु भएमा आजीवन कैदको व्यवस्था छ । तर बलात्कार मात्रै भएमा धेरैमा १० वर्षसम्म जेल सजाय हुने व्यवस्था छ ।
दक्षिण अफ्रिका – पहिलो पटक दोषी पाइएमा १५ वर्ष जेल सजाय हुने व्यवस्था छ । यस्तै दोस्रो पटक दोषी पाइएमा २० वर्ष र तेस्रो पटक दोषी पाइएमा २५ वर्ष जेल सजाय हुने व्यवस्था रहेको छ ।
न्युजिल्याण्ड – यहाँ यस्तो अपराधका लागि २० वर्षसम्मको जेल सजाय हुने व्यवस्था छ ।
एमनेस्टी इन्टरनेशनलले सन् २०१३ मा निकालेको प्रतिवेदन अनुसार मात्रै ८ देशमा बालबालिकालाई बलात्कार गर्नेमाथि मृत्युदण्डको सजाय छ । यस्ता देशमा चीन, नाइजेरिया, कंगो, पाकिस्तान, इरान, साउदी अरेयिबा, यमन र सुडान हुन् ।
स्रोत : बिबिसी हिन्दी
