विश्लेषण: मधेशमा राजपा बलियो की उपेन्द्र यादब ?

काठमाडौँ/राजपा चुनाबमा नजाने यसकारण पक्का भएको छ,उसले भन्दै आएको संबिधान संसोधन चुनाब अगाडी गर्न दलहरु तयार छैनन् र राजपा पनि संबिधान संसोधन बिना चुनाबमा जान सक्दैन । अब मधेशमा चुनाबमा जाने उपेन्द्र यादब हिरो हुने हो की राजपा हिरो हुने हो त्यो हेर्न बाकी छ।अन्तत मधेशमै उपेन्द्र यादव हिरो,राजपाको हालत विप्लव,वैद्य माओवादीको स्थितीमा पुग्ने देखिएको छ । विजय गच्छदार र उपेन्द्र यादव समूह निर्वाचनमा जाने तर राजपा खेमा निर्वाचनमा नजाने भए पछि आगामी पाँच वर्षसम्म राजपाको हालत विप्लप वैद्य माओवादीको स्थितीमा पुग्ने देखिँदैछ ।

स्थानीय तहको निर्वाचनमा भाग नलिए पछि प्रदेश तथा केन्द्रमा समेत राजपाको प्रतिनिधित्व नहुने पक्का छ । यसो हुनु भनेको सत्ताभन्दा बाहिर रहनु हो । अर्थात निर्वाचनबाट भाग्नु भनेको विप्लव,वैद्य माओवादीको बाटोमा पुग्नु हो । जुन बाटो अहिले राजपाले पछ्याइरहेको छ ।
राजपालाई खुसी पार्नकै लागि सरकारले स्थानीय तहको निर्वाचन दुई चरणमा गर्ने निर्णय गर्यो । त्यस्तै उसैलाई मनाउने नाममा चुनावको मिति सार्दै अषाढ १४ सम्म पुर्यायो । यद्यपि राजपाका नेताहरुको दिल खुस भएन । संविधान संशोधनको अड्को थाप्ने राजपाका नेताहरु प्रधानमन्त्री निर्वाचनमा भाग लिन तीन पटक टाउकोले टेकेर आए । तर २० वर्ष देखि स्थनीय तहमा जनप्रतिनिधि चुन्ने निर्वाचन विथोल्ने रणनीति बनाउनमा व्यस्त छन । हिजो मात्र निर्वाचनमा राजपालाई मनाउन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले डाकेको छलफलमा राजपाका नेताहरुले निर्वाचन सार्न माग गरेका हुन् ।

योसँगै राजपा निर्वाचनमा जाने सम्भावना कमजोर भएको छ । राजपा निर्वाचनमा नगए मधेस आन्दोलनको एउटा धार छुट्ने छ । यो पक्ष राजनीतिक मूलधारबाट समेत औपचारिक रुपमा अलग हुन्छ । उपेन्द्र यादव र विजय गच्छदारका दल निर्वाचनमा जाने, तर ६ दल मिलेर बनेको राजपा निर्वाचनमा नजाने अवस्थामा मधेसको राजनीति औपचारिक रुपमा कित्ताकाट हुने देखिएको छ । अब मधेसभित्रै निर्वाचन पक्षधर र निर्वाचनविरोधी हुनेछन् । यस्तो कित्ताकाटले मधेसको समस्या थप जटिल बन्ने विश्लेषक तुलानारायण साहको मत छ । अहिले निर्वाचनमा नजाने भनेको स्थानीय तहको नेतृत्वबाट ५ वर्षसम्म पूर्णतः अलग हुनु हो । त्यस्तै स्थानीय तहमा भूमिकाविहीन भएको दल प्रादेशिक र संघीय निर्वाचनमा सहभागी हुने सम्भावना स्वतः कम हुन्छ । यसले दीर्घकालीन तनाव निम्त्याउने देखिन्छ ।

निर्वाचनमा सहभागी हुने विषयमा भएको अलमलले राजपाका जिल्ला र स्थानीय तहका नेताले पार्टी छाड्न थालेका छन् । स्थानीय स्तरका नेताहरु राजपा छाडेर उपेन्द्र यादवको संघीय समाजवादी फोरम, विजय गच्छदारको नेपाल लोकतान्त्रिक फोरम, कांग्रेस, एमाले र माओवादी केन्द्रमा प्रवेश गरिरहेका छन् । यसले राजपालाई थप घाटा हुने छ । यस्तै ताल रहिरहे राजपा कार्यकर्ता बिहिन नेताको पार्टीका रुपमा विश्वमै दहरिने सम्भावना बढ्न थालेको छ।