संसारभर आर्थिक मन्दी बढ्ने त्रास, चीनको आर्थिक बृद्धिदर लगातार किन खस्कँदैछ

 

अमेरिकाका साथ व्यापार युद्ध (ट्रेड वार) गरिरहेको र घरेलु बजारको मागमा समेत ह्रास भोगिरहेको चीनियाँ अर्थतन्त्र लगातार खस्कने क्रममा देखिएको छ ।

चालु आर्थिक बर्षको दोस्रो चौमासिकमा पनि चीनियाँ आर्थिक बृद्धिदर अपेक्षाभन्दा कमजोर भएको छ । सरकारी आंकडाअनुसार पछिल्लो चार महिनाको अवधीमा कूल गाहस्र्थ उत्पादन (जीडिपी) बृद्धिदर ६ प्रतिशत कायम भएको छ ।

अर्थव्यवस्थालाई बलियो बनाउने बेइजिङ्गको प्रयासका विपरित चीनियाँ आर्थिक बृद्धिदरमा संकुचन देखिएको हो । चीनले यसअघि नै कर कटौतीजस्ता बृद्धिदर बढाउने उपायहरु अबलम्बन गरिसकेको छ ।

ताजा तथ्यांकहरुले विश्वकै दोस्रो ठूलो अर्थव्यवस्थाको बृद्धिदर रफ्तार पछिल्लो तीन दशकको तुलनामा निकै सुस्त अवस्थामा पुगेको देखाएको बीबीसीले  उल्लेख गरेको छ ।

चीनको अर्थतन्त्रमा देखिने उतारचढावले विश्वकै अर्थव्यवस्थामा निकै महत्व राख्छ । हालैका दशकहरुमा चीनको अर्थव्यवस्थाले समग्र विश्वको अर्थव्यवस्थामा इञ्जिनको काम गरिरहेको छ । तर, चीनको अर्थव्यवस्थामा देखिएको गिरावटका कारण वैश्विक अर्थव्यवस्थामै सीधा असर र आर्थिक मन्दीको खतरा बढिरहेको छ ।

सन् १९९२ मा चीनको आर्थिक बृद्धिदरले १४ प्रतिशतको आंकडालाई भेटेर विस्तारै तल झर्न थालेको थियो । फेरि सन् २००८ मा पनि चीनमा १४ प्रतिशतकै बृद्धिदर हासिल भएको थियो । त्यसपछि चीनियाँ कूल ग्राहस्थ उत्पादन बृद्धिदरमा लगातार गिरावट आइरहेको छ ।

‘क्यापिटल इकोनोमिक्स’मा काम गर्ने चीनियाँ अर्थव्यवस्थाका जानकारी जुलियन इवान्सका अनुसार चीनको अर्थव्यवस्था निकै दबाबमा छ र यो स्थिति आउँदो महिनाहरुमा अझै बढ्नेछ ।

चीनियाँ नीति–निर्माताहरुले यो अवस्था अन्त्य गर्न थप कदम चाल्न जरुरी रहेको, तर कुनै पनि नयाँ उपायले अर्थतन्त्रमा सुधार ल्याउन समय लाग्ने इवान्स बताउँछन् ।

चीन र चुनौतीहरु 
अघिल्लो सालदेखि नै अमेरिकासँग चीनको व्यापार युद्ध जारी छ, जसका कारण व्यवसायिक कारोबार र उपभोक्तामा एक प्रकारको अनिश्चितताको माहोल बनिरहेको छ ।

अर्कोतर्फ चीन यतिखेर घरेलु चुनौतीसँग पनि जुधिरहेको छ । यसमा स्वाइन फीवर पनि पर्छ । महंगी बढेका कारण उपभोक्ताको खर्च गर्ने क्षमतामा कमी आइरहेको छ ।

अन्तराष्ट्रीय मुद्रा कोष (आइएमएफ) ले यसै साता चीनको आर्थिक बृद्धिबारे पूर्वानुमान सार्वजनिक गरेको छ । आइएमएफका अनुसार यो बर्ष चीनको आर्थिक बृद्धिदर ६.१ वा ६.२ प्रतिशतले मात्र बढ्नेछ । आइएमएफले अमेरिकासँगको व्यापार युद्ध र घरेलु तनावलाई यसको मुख्य कारण बताएको छ ।

कयौं अर्थशास्त्रीहरुले चीनियाँ अर्थव्यवस्थामा यो भन्दा पनि धेरै गडबढ हुनसक्ने बताइरहेका छन् । चीनले पनि आर्थिक बृद्धिदरमा आएको सुस्तता चिन्ताजनक रहेको संकेत दिएको छ ।

केहि दिनअघि मात्रै चीनका प्रधानमन्त्री केकियाङ्गले स्थानीय अधिकारीहरुलाई यस बर्षको आर्थिक बृद्धिदर लक्ष्य पुरा गर्न सबै उपाय अपनाउन भनेका थिए ।

आर्थिक बृद्धिदरमा गिरावट चीनका लागि नयाँ विषय होइन । तर मौजुदा चुनौतीका कारण अवस्था ज्यादै गम्भीर बनिरहेको छ । अर्थव्यवस्था राम्रो भएमात्रै चीनको राजनीतिक व्यवस्था टिक्न सक्ने आंकलन गरिन्छ ।

बितेका ४० बर्षमा कम्युनिष्ट पार्टीले गरिरहेको शासन नै यसको प्रमाण हो । आफ्नो शासन कायम राखिरहन पनि अर्थव्यवस्था मजबुत बनाउनुपर्ने दबाब चीनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीलाई परिरहेको छ ।