अझै रोकिएन मिर्गौला तस्करी, पुरानै दलाल झन् झन् सक्रिय (लेनदेनको भिडियोसहित)
कुनै समय मिर्गौला गाउँका रूपमा चर्चित थियो होक्से । कारण यहाँका अधिकांश मानिसहरूले आफ्नो एउटा मिर्गौला बेचेका थिए ।
काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाको एउटा गाउँ होक्से पछिल्लो समय धेरैको नजरमा पर्यो । विभिन्न एनजीओ, आईएनजीओ, सरकारी संयन्त्र र प्रहरी प्रशासनले होक्से गाउँको मानव अङ्ग तस्करीको जालो तोड्न र तस्करी रोक्न धेरै प्रयत्न गरे । जनचेतनाको धेरै काम भयो ।
होक्सेमा मिर्गौला तस्करीको बाँकी संस्करण त २०७१ सालबाट रोकियो । यद्यपि काभ्रेपलाञ्चोक र छिमेकी जिल्ला सिन्धुपाल्चोक तथा रामेछापमा मिर्गौला तस्करी रोकिएन ।
धनाढ्य व्यक्ति मात्रै होइन, नेपाल सरकारका वरिष्ठ कर्मचारी, प्रहरी र सेनाका अफिसरहरूका लागि चाहिने मिर्गौलाको ‘स्टोर’ बन्यो यी जिल्लाहरू ।
गाउँघरका गरिब व्यक्तिहरूलाई मनोवैज्ञानिक काउन्सिलिङ र अनपढहरूलाई झुक्याएर समेत भारतका विभिन्न अस्पतालमा पुर्याएर मिर्गौलाको तस्करी भयो ।
नेपाली नागरिकलाई मात्रै होइन, भारतीय, अफ्रिकी तथा युरोपियन नागरिकलाई समेत मिर्गौलाको बिक्री वितरण हुन थाल्यो । मिर्गौला तस्करीको समाचार बाहिर आएपछि प्रहरीले २०७० सालमा १० जना अभियुक्तलाई पक्राउ गर्यो । त्यसमा संलग्न प्रेम बजगाईंसहित अन्य २ जनालाई मानव अङ्ग तस्करीको अभियोग प्रमाणित गर्दै ३ वर्षको जेल सजाय तोकियो ।
अदालतले समेत मुख्य अभियुक्त भनी प्रमाणित गरेका प्रेमबहादुर बजगाईं २०६९ चैत २९ गते पक्राउ परेका थिए । सोही मितिबाट प्रहरी हिरासत र जेलजीवन बिताएका प्रेम २०७२ चैत २९ गते जेल जीवन सकाएर मुक्त भए ।
होक्से र पूरै काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाभर मिर्गौला तस्करीको व्यवस्थापन गर्ने र ‘डोनर’ खोज्ने काम प्रेम बजगाईं र उनको टिमले गरेको भन्दै प्रेम जेल परेपछि तस्करी रोकिनेमा सबै ढुक्क थिए ।
प्रेम जेल गएपछि होक्सेमा त तस्करी करिबकरिब रोकियो । यद्यपि यसको जालो अन्य जिल्लामा फैलिन थाल्यो ।
प्रेम जेलबाट निस्किएपछि सुध्रिने धेरैको अपेक्षा थियो तर व्यवहारमा भने परिवर्तन आएन ।
जेलबाट निस्किएपछि प्रेम त झन् मजबुत बने र काठमाडौँमै बसेर मिर्गौला तस्करीको जालोलाई झनै सक्रिए बनाए ।
पछिल्लो समय दिल्लीमा रहेका दलाल श्रीधर सेठ्ठीसँग मिलेर प्रेम बजगाईं तथा उनको समूहले मिर्गौला तस्करीलाई झनै सक्रिए बनाए ।
बेलायतमा रहेका एक पञ्जाबी मुलका नागरिकका लागि प्रेमले नेपालबाट डोनर खोजेर लगिदिए । परिवारका सदस्य देखिनेगरी कागजात बनाइदिए । प्रेम र उनको टिमले करिब ८ लाख रूपैयाँ लिएर मिर्गौलाको बेचबिखन मिलाइदिए । जसले मिर्गौला ‘दान’ दिए, उनको हातमा भने जम्मा १ लाख ८० हजार मात्रै पर्यो ।
यसरी पत्ता लाग्यो दलालको नयाँ धन्दा
बेलायती नागरिकका लागि मिर्गौला मिलाइदिएको थाहा पाएपछि बेलायतस्थित डेल्ली मेलले रातोपाटीसँग मिलेर मिर्गौला तस्करीको जालो र यसमा संलग्नहरूको खोजी सुरु गर्यो ।
बेलायतबाट नै भारतीय मूलका केही पत्रकार ल्याएर यसको जालो खोज्ने काम सुरु भयो । भारतीय मूलका बेलायती नागरिकले भारत पुगेर नेपालको एक दलाललाई सम्पर्क गरे । नेपालका ती एजेन्ट आफैमा मिर्गौला रोगी हुन् । उनी लामो समयदेखि डाइलोसिस गर्दै आएका बिरामी हुन् ।
भारतबाटै उनलाई सम्पर्क गरी टोली नेपाल आयो र सुरु भयो मिर्गौला तस्करीको निरन्तरताबारे संयुक्त स्टिङ अपरेसन ।
सुरुमा मयूर तामाङ नाम गरेका दलाललाई हामीले ठमेलस्थित एक होटलमा भेट्यौँ ।
आफूलाई दिल्लीबाट श्रीधर सेठ्ठीले पठाएको भनेपछि मयूर पनि हौसिए । मयूरले श्रीधर सेठ्ठीलाई चिनेको र पहिले पनि काम गरेको भन्दै कामको बारेमा सोधे ।
हामीले भारतीय मूलका बेलायती नागरिकका लागि मिर्गौला चाहिएको कुरा बतायौँ । बेलायती नागरिक धनी व्यक्ति भएको र पैसाको कुनै चिन्ता नभएको हामीले बतायौँ । मयूरले त्यस कामको कुनै चिन्ता नभएको भन्दै सबै व्यवस्था हुने कुरा बताए ।
हामीले व्यवस्थापन खर्चबापत केही रकम दियौँ ।
दोस्रो दिन मयूरले करिब ५ फिट २ इन्च उचाइ भएका एक दुब्लो व्यक्ति लिएर होटलमा आए । उनले बाँकी सबै काम यिनै दुब्लो व्यक्तिले गरिदिने बताए । यद्यपि सबै डिल आफैसँग गर्नुपर्ने प्रस्ताव तामाङ राखे । हामीले शर्त मञ्जुर गर्यौँ । त्यस दिन पनि करिब २० हजार रूपैयाँ लिएर उनीहरू गए ।
तेस्रो दिनको बिहानै ती दुब्लो व्यक्ति होटलमा आइपुगे । ५ फिट २ इन्च उचाइका तिनै व्यक्तिले आफूलाई प्रेम बजगाईं भएको चिनाए ।
आफू मिर्गौला तस्करीको ‘किङ’ भएको बताउँदै बाँकी सबै डिल आफैसँग गर्न भने ।
जब २ हजार मिर्गौला बेचेको स्वीकारे…
मुख्य व्यक्ति नै सामुन्ने आएपछि हामीलाई अर्को व्यक्तिसँग कुराकानी गरिरहनुपर्ने आवश्यकता भएन । त्यसपछि सुरु भयो प्रेमका विगतका कथा ।
प्रेमले आफूलाई मिर्गौला तस्करीको राजा भएको बताउँदै भने मैले अहिलेसम्म करिब २ हजार मिर्गौला बेचिसकेँ । उनले विभिन्न जिल्लाबाट करिब २ हजार जनाको मिर्गौला भारतका विभिन्न अस्पतालमा लगेर बेचेको कुरा सगौरव सुनाए ।
उनले नेपाल र भारत सबैतिर कनेक्सन भएको र अहिले पनि कसैलाई मिर्गौला चाहिएमा प्रेम बजगाईंमार्फत् नै आइनुपर्ने कुरा बताए । हालसालै मात्रै ५ वटा मिर्गौलाको बेचाएको दाबी गरे ।
मिर्गौला तस्करीका लागि मुख्य सहर भारतको मद्रास रहेको पनि उनले दाबी गरे । नेपाली, भारतीय र अफ्रिकी तथा युरोपियन नागरिकका लागि पनि मिर्गौला मिलाइरहेको उनले दाबी गरे ।
प्रेमसम्म पुग्न यतिसम्म…
प्रेम बजगाईं आफैमा मुख्य दलाल हो भन्ने हामीलाई थाहा थियो । यद्यपि यदि हामीले सोझै उनीसँग कुरा गर्न खोजेमा उनी बिच्किने खतरा थियो । नेपाली नागरिक देखेमा शङ्का हुने भएकाले हामीले भारतीय मुलका बेलायती नागरिकलाई नै ‘मिड लम्यान’ अर्थात् एजेन्टका रूपमा प्रस्तुत गरेका थियौँ । त्यसकारण हामी तेस्रो व्यक्तिमार्फत् प्रेम बजगाईंसमक्ष पुगेका थियौँ ।
प्रेमले आफू नै मुख्य व्यक्ति भएको कुरा गरे त्यसपछि बाँकी डिल हामीले प्रेमसँग गर्न थाल्यौँ । उनले डोनर खोजेर ल्याउने भन्दै पहिलो दिन हामीसँग ३० हजार लिएर गए ।
त्यसको दुई दिनपछि प्रेमले ३ जना व्यक्तिहरू लिएर आए ।
तीमध्ये एकजना मिना नाम गरेकी महिला थिइन्, जसले बेलायती नागरिकका लागि मिर्गौला बेचेकी थिइन् र त्यो सबै काम प्रेमले नै मिलाइदिएका थिए ।
उनीसँगै अरू दुई जना युवाहरू पनि थिए । उनीहरू चाहिँ ‘डोनर’ थिए, जो आफ्नो मिर्गौला बेच्न चाहन्थे । करिब २६, २७ वर्षका ती युवालाई लिएर प्रेम आएका थिए ।
हामीले बेलायतबाट नै केही नक्कली कागजात बनाएर ल्याएका थियौँ । त्यो कागजातमा बिरामीको नाम, उमेर, ब्लड ग्रुप तथा मिर्गौला फेल भएको र डाइलोसिस गरिरहेको उल्लेख थियो ।
हामीले ग्राहक ल्याउने काममा दलाललाई सहज होस् भनेर ए पोजिटिभ र ओ पोजिटिभ ब्लड ग्रुप भएको कागजात ल्याएका थियौँ । यी दुईमध्ये कुनै एक जनाको ब्लड ग्रुप भए पनि हामीलाई थप कामका लागि सहजता हुन्थ्यो ।
प्रेमले ग्राहक ल्याएपछि हामीले ती ‘ग्राहक’सँग पनि कुरा गर्यौँ । उनीहरूले मिर्गाैला बेच्न तयार भएको कुरा गरे । त्यसपछि हामीले ब्लड ग्रुपिङ तथा स्वास्थ्य परीक्षणका लागि भनेर प्रेमलाई अर्को २५ हजार रूपैयाँ दियौँ । उनीहरूसँगै स्वास्थ्य परीक्षणका लागि भनेर बानेश्वरमा रहेको एक क्लिनिकमा पुग्यौँ ।
तर त्यस दिन त्यहाँका डाक्टर बाहिर भएकाले सबै काम हुन सकेन । हामी त्यस दिन फर्कियौँ । अर्को दिन प्रेमले नै स्वास्थ्य परीक्षण गराएर फर्किए ।
अब कागजात मिलाउने कुरा भयो ।
कागजात मिलाउनका लागि प्रेमले अर्को ५० हजार रूपैयाँ मागे । हामीले तत्काल १० हजार दिने र कागजात मिलाउने तथा बाँकी पैसा भारतमै मिर्गौला प्रत्यारोपण गर्ने बेलामा दिने कुरा बतायौँ ।
मिर्गौलाको व्यवस्थापन तथा बेचेबापत जम्माजम्मी थप ८ लाख रूपैयाँ दिने सहमति भयो । मङ्सिरको मध्यमा यति काम सकिएपछि पुसको पहिलो हप्तामा फेरि काठमाडौँमै भेटिनेगरी हामी छुट्टियौँ ।
होटलको कोठामा भएको सबै कुराकानी र दृश्य हामीले गोप्य क्यामेराबाट कैद गर्यौँ ।
जेल बस्दा पनि सुध्रिएनन् बजगाईं
मानव अङ्ग तस्करीको आरोपमा ३ वर्ष जेल बस्दा पनि प्रेम बजगाईंमा कुनै सुधार भने आएको रहेनछ । बरु उनी झन् झन् ‘जब्बर’ बन्दै गएका रहेछन् ।
फरक यत्ति छ कि कुनैसमय प्रेम आफै ग्राहक खोज्दै गाउँघर पुग्थे भने अहिले अन्य एजेन्टबाट ग्राहक खोजेर ल्याउँछन् र काठमाडौँबाटै यी धन्दा चलाइरहेका छन् । फरक यत्ति छ कि कुनै समय एउटा मिर्गौला बेचेबापत दाताले करिब २ लाख र दलालले करिब ३ लाख पाउँथे भने यो मूल्यमा अहिले केही परिवर्तन आएको छ । अहिले एउटा मिर्गौला मिलाइदिएबापत् प्रेमले ८ लाख रूपैयाँ लिन्छन् र दातालगायतको सबै व्यवस्थापन आफै गर्छन् ।
