नेकपामा गुटको अस्तित्व छैन, गुट चलाउने आफै सकिन्छन्

 

असोज १७ गते नेपालको कम्युनिस्ट आन्दोलन, लोकतान्त्रिक आन्दोलनको सन्दर्भमा एउटा ऐतिहासिक दिन हो । नेपालका दुईवटा ठूला कम्युनिस्ट पार्टीहरूले साझा घोषणपत्र र साझा उम्मेदवार लिएर हामी चुनावमा जान्छौँ र चुनाव लड्छौँ ।

 

राजनीतिक स्थायित्व सुनिश्चित गर्छौँ । देशलाई विकास, समृद्धि र सामाजिक न्यायतर्फ अगाडि लिएर जान्छौँ । विकासतर्फ अगाडि लिएर जान्छौँ भनेर सार्वजनिक रूपले प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको दिन हो ।

 

नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीभित्र जनताले गुटको अस्तित्व देख्ने खालको क्रियाकलाप कहीँ कतैबाट भयो भने त्यो गलत हुन्छ । हामी नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीलाई गुटको फेडरेसन होइन एउटा एकताबद्ध सुदृढ पार्टीका रूपमा अगाडि बढाउन चाहेका छौँ । हाम्रा आजसम्मका समस्त क्रियाकलाप त्यही उद्देश्यका निम्ति केन्द्रित छन् ।

 

त्यसकारण मलाई लाग्दैन कि यो पार्टीमा गुटको अस्तित्व रहन्छ । गुटहरू बन्छन् । हामी गुटलाई समाप्त गर्छौं । पार्टीलाई विधिका साथ एकताबद्ध भएर सञ्चालन गर्छौं । विगतका कतिपय प्रवृत्तिहरू विभिन्न ढङ्गले विभिन्न ठाउँमा प्रकट हँुदा हुन् । तर अब त्यो नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको मुख्य प्रवृत्ति बन्दैन ।

 

नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीभित्र गुटको अस्तित्व सम्भव छैन । गुट जन्मिनका लागि, गुट फैलिनका लागि त्यस प्रकारको अनुकूल वातावरण पार्टीभित्र हुँदैन । हामी ढुक्क छौँ । देश र प्रदेशमा रहनु हुने नेपाली, जो नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीको उज्ज्ववल भविष्य चाहनुहुन्छ । म उहाँहरू सबैमा आश्वस्त पार्न चाहन्छु ।

 

 

पार्टीभित्र असन्तुष्टिको पाटो 
पार्टीमा देखिएका पछिल्ला असन्तुष्टिका बारेमा मैले धेरै मिडियामा बोलेको छु । एउटै कुरा बारम्बार दोहोर्याउँदा गुण धेरै चपाए जस्तो हुन्छ । म यति भन्न चाहन्छु, पार्टी विधिमा चलेको छ । अब पनि चल्छ । दुई अध्यक्षमा अधिकार केन्द्रित गर्ने हाम्रो सोच पनि छैन । अध्यक्षहरू स्वयम्ले त्यसरी चाहनु भएको छैन ।

 

सम्पूर्ण रूपमा भन्ने हो भने पार्टी सदस्यहरूमा अधिकार छ । पार्टी सदस्यहरूको अधिकारलाई विभिन्न तहका कमिटीहरूमा हस्तान्तरण गर्ने गर्छौं । अधिकार व्यक्तिमा केन्द्रीकृत भइरहेको छ ।

 

अझै हुँदैछ भन्ने कुरा विल्कुल गलत हो । हामी त्यो चीजमा विश्वास नै गर्दैनौँ । स्थायी कमिटीका बारेमा हाम्रो विधानमा निश्चित व्यवस्था छ । समय अवधि पनि तोकिएको छ । तोकिएको समयावधिका हिसाबले स्थायी कमिटीको बैठक बस्ने बेला भयो । हामी अब स्थायी कमिटीको बैठकमा आवश्यक गृहकार्यसहित जान्छौँ ।

 

पार्टीमा समस्याको समाधान  
हामीले व्यक्तिको मुख हेर्ने होइन । हामी विधिको चस्माबाट समस्याको समाधान खोज्ने खोज्छौँ । यसक्रममा सम्बन्धित सबै व्यक्ति पात्रका निम्ति हामीले एउटा यथोचित मर्यादा र सम्मानका साथ उपहार गर्छौँ । उपयुक्त जिम्मेवारी प्रदान गर्ने हाम्रो प्रयास रहन्छ । एउटा कोसिस के छ भने स्थायी कमिटीले गरेका निर्णय कहिल्यै पनि अन्तिम हुँदैनन् ।

 

त्यो पनि केन्द्रीय कमिटीमा जानु पर्छ । सचिवालयहरूले गरेका निर्णय पनि अन्तिम हुँदैनन् । त्यो पनि स्थायी कमिटीमा जानुपर्छ । कहिले निर्णय अनुमोदनका निम्ति लगिन्छ, कहिले प्रस्तावका रूपमा लगिन्छ । विधानले दिएका सीमासम्मको अधिकारलाई प्रयोग गर्छ सचिवालयले । आवश्यक विषयहरूमा उसले निर्णय गर्छ ।

 

आवश्यक विषयहरूमा प्रस्ताव तयार गर्छ । प्रस्ताव तयार गरेको छ भनेदेखि त्यो प्रस्ताव लिएर सचिवालय स्थायी कमिटीको बैठकमा जान सक्छ । निर्णय गरेको छ भने त्यो निर्णयलाई अनुमोदनको प्रस्ताव लिएर स्थायी कमिटीमा जानुपर्छ सचिवालय ।

 

सचिवालयको निर्णय अन्तिम होइन, स्थायी कमिटीको निर्णय पनि अन्तिम भन्ने होइन, त्यसो त केन्द्रीय कमिटीले गरेका निर्णयहरू महाधिवेशनप्रति पनि उत्तरदायी भएर गर्नुपर्छ ।

 

एकतापछिको अवस्था
हामीले के कुरामा जोड दियौँ भने पार्टी एउटा परिवार जस्तै विधिमा, व्यवस्थपनमा सञ्चालित हुन्छ । एउटा क्लब पनि विधि निर्माण गरेर सञ्चालन हुन्छ । त्यसमा पनि यति ठूलो पार्टी । यसको व्यवस्थापन प्रभाकारी विधिका आधारमा मात्रै सञ्चालन सम्भव छ भन्ने निष्कर्षमा हामी थियौँ । त्यसैको नतिजा हामीले लामो व्यवस्थित गृहकार्य गरी विधान र नियमावली तयार गरेका छौँ ।

 

विधान र नियमावली हाम्रो पार्टीको सङ्गठनात्मक जीवनलाई मार्गदर्शन गर्ने महत्वपूर्ण दस्तावेज हो । केन्द्रीय तहको एकता भयो । विधान र नियमावली पनि हामीले तयार गर्यौैं । प्रदेश, जिल्ला तहमा हाम्रो एकता कसरी गर्ने भन्ने प्रश्न हाम्रोसामु उपस्थित भयो । हामीले के सोच्यौँ भने अहिले अधिवेशन गरेर, सम्मेलन गरेर कमिटीहरू निर्माण हुन सक्दैनन् । यतिबेला मनोनितको माध्यमबाट कमिटीहरू निर्माण गर्ने हो ।

 

मनोनयनको माध्यमबाट कमिटीहरू बनाउँदा तलको विचार र सुझावलाई सङ्गठित गर्न उचित हुन्छ भन्ने ठानेर हामीले कार्यदलहरू निर्माण गर्यौँ । जनवर्गीय सङ्गठनको एकता प्रक्रियालाई अगाडि बढाउन र सुझाव सल्लाहा दिने प्रयोजनका लागि हामीले कार्यदलहरू बनायौँ ।

 

कार्यदल बनाउँदा हामीले एउटा मापदण्डमा आधारित भएर बनायौँ । को मान्छे रहन्छ, को मान्छे रहँदैन भनेर हामीले मान्छेको मुख हेरेनौँ । पहिला मापदण्ड बनायौँ । मापदण्डले कार्यदल तयार गर्यौँ । कार्यदलहरूले आआफ्नो तहमा काम गरे । कार्यदलले आफ्नो काम गरे । उनीहरूले सिफारिस गरेका छन् ।

 

अहिले कार्यदलका सिफारिसहरूमा प्रवेश गरेर हामीले छलफल गर्न र निर्णय गर्न भ्याएका छैनौँ । यसबीचमा हामीले प्रदेश तहका चार पदाधिकारीको टुङ्गो लगाएका छौँ । त्यसबाहेक अरू कमिटीको एकीकरण बाँकी छन् । जिल्ला तहभन्दा माथिका कमिटी बनाउने जिम्मा तिनै कार्यदलाई दिइएको छ । जनवर्गीय सङ्गठनको एकता प्रक्रियामा पनि हामी औपचारिक रूपमा प्रवेश गर्न पाएका छैनौँ ।

 

हामीले सोचेको के छ भने निर्णय समस्याको समाधान हो । निर्णय समस्याको समाधान बनेर आउनुपर्छ । निर्णयले समस्या सिर्जना गर्न हुँदैन । त्यसकारण हामी सुविचारित ढङ्गले निर्णयमा पुग्नका लागि अलिकति समय लिएका छौँ ।

 

अब यो कामलाई निश्चित अवधिभित्र टुङ्ग्याउँछौँ । हाम्रो पार्टी विधिसम्मत ढङ्गले, प्रभावकारी ढङ्गले र गतिशील रूपमा अगाडि बढ्छ । अहिले पनि पार्टी विधिम्मत चलेको छ ।

 

गठबन्धन र एकताको व्यावहारिक पाटो 
हुन त असोज १७ गतेको प्रसङ्ग पुरानो भइसक्यो । हामीले यो घटनाको परिणाम सार्र्वजनिक हुँदा आकस्मिक, चामत्कारिक, जादुमय भनेर टिप्पणी गरिएका हुन् । अन्तर्यमा नगई बाहिरबाट हेर्दा त्यस्तो देखिन्थ्यो पनि तर यथार्थमा सघन गृहकार्यको परिणाम थियो असोज १७ गते । सघन गृहकार्यको नतिजा थियो जेठ ३ गते ।

 

त्यो जेठ ३ गतेमा पुग्नका लागि त्यसबीचमा धेरै किसिमका औपचारिक र अनौपचारिक वार्ताहरू, छलफलहरू भएका छन् । त्यसका लागि पार्टी एकता संयोजन समिति बनाएर हामीले कार्य गरेका छौँ । लामो समयको कसरतको नतिजा थियो जेठ ३ गते ।

 

भूकम्पपछि बडो असहज परिस्थिति सिर्जना भएको थियो । भूकम्पको सामना गर्ने पनि छ ।  संविधान निर्माण गर्नुपर्ने पनि छ । राष्ट्र ठूलो विपतमा आइपर्यो त्यतिबेला । भूकम्पको सामना पनि मिलेर गरौँ र राष्ट्रलाई संविधान दिने काम पनि मिलेर गरौँ भन्ने निष्कर्षमा हामी पुग्यौँ । धेरै नै संवाद, छलफल विर्मशमा हामी पुग्यौँ । परिणामतः हामी मिलेरै संविधान निर्माण गर्नमा सफल भयौँ ।

 

यदि हामीले संविधान निर्माण गर्न नसकेको भए त मुलुक दुर्घटनातिर जान्थ्यो । त्यो परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरीकन हामीले संविधान निर्माण गर्यौँ । संविधान निर्माणको पृष्ठभूमिमा जुन प्रकारको सहकार्य थियो, त्यो सहकार्यले हामीलाई संविधानपछि निर्वाचन तालमेलका लागि एउटा आधार दिएको थियो ।

 

निर्वाचनको तालमेल गर्ने ठाउँ असोेज १७ गतेको विन्दुमा आइपुग्याँै । असोज १७ गतेले जेठ ३ गतेका लागि आधार तयार गर्यो । यो बाहिरबाट देखिएजस्तो चामत्कारिक भन्ने कुरा होइन । यो सुचारिक र योजनाबद्ध नै हो ।