पर्खाल मन्त्रीलाइ किन हाने देउवाले छारो,४५ बर्षे इगोले मन्त्री बन्ने बेला यसरी हाल्यो तगारो

भनिन्छ राजनीतिमा कहीँ पनि स्थायी शत्रु र मित्र हुँदैनन् । तर, नेपाल मात्रै यस्तो देश हो जहाँ नहुने कुरा पनि हुन्छ । नेपाली काँग्रेसका दुई शीर्ष नेताहरू ४५ वर्ष अगाडिदेखि आजसम्म एक अर्कालाई दुश्मनकै रूपमा हेर्छन भन्दा तपाईलाई अचम्म लाग्न सक्छ तर अचम्म नमान्नुहोस, प्रधानमन्त्री देउवा र काँग्रेस नेता बलबहादुर केसीबीच २०२९ सालदेखि रहेको इगो आजको दिनसम्ममा पनि उस्तै रहेछ । बल वहादुर केसी यो पटकको मन्त्री बिस्तारमा पटक पटक चर्चामा आएर पनि किन मन्त्री भएनन् ? कारण प्रधानमन्त्री देउवा नै रहेछन् ।

दुर्इ नेताबीच ४५ वर्ष अघि चिसिएको सम्बन्ध कहिले हार्दिक बन्न सकेन । २०२९ सालमा नेपाल विद्यार्थी सँघको प्रथम अधिवेशन हुँदा शेरबहादुर देउवासँगै केसीले पनि सभापतिमा उम्मेदवारी दिने धारणा बनाएका रहेछन । तर स्वयं वीपी कोइरालाको आग्रहमा केसी ब्याक भएर देउवा निर्बिरोध भएका रहेछन् । यसरी चयन भएका देउबाले केन्द्रिय समितिमा समेत नराखेर केसीलाई अपमान गरेको जानकारहरू बताउँछन । यी दुई नेताबीच इगो जन्मिएको घटना यही रहेछ । देउवाले सात वर्षसम्म महाधिवेशन नै नगरी नेविसंघमा अध्यक्ष पद ओगटेछन् । यति गर्दापनि कोइराला परिवारले देउवाको समर्थन गर्नुलाई देउवा कतिसम्म कोइराला इतर रहेछन भन्ने स्पष्ट हुन्छ । २०३५ को अन्त्यतिर जव पाकिस्तानमा सैनिक सरकारले जुल्फीकर भुट्टोलाई फाँसी दियो ।

त्यसको विरोधमा काठमाण्डौमा भएको प्रर्दशनको नेतृत्व बलबहादुर केसीले गरे । ताहाचाल क्याम्पसका नेविसंघका यूनिट सभापतिको हेसियतमा मात्र रहेका केसीको सबैतिर हाई हाई भएको त्यो वेला नेविसंघका केन्द्रीय सभापति देउवा भने पुरै छाँयामा परे । बलबहादुर नेतृत्वले गरेको प्रर्दशनलाई धोका हो भन्दै अर्को समूहले बल वहादुर समूहलाई आक्रमण ग-यो र कालोमोसो दलेर बजार घुमाएको थियो । त्यसमा देउवाका मानिसहरू भएको केसीसमूहले आरोप लगायो । यो बिषयमा विवाद हुँदा देउवा र केसीविच हातहाल नै भएको निकटस्थहरू बताउँछन ।

केसी नेतृत्वले गरेको प्रर्दशनको भोलीपल्टै राजा बीरेन्द्रले जनमत संग्रहको घोषण गरेका थिए । राजनीतिक परिवर्तनका लागि यो आन्दोलनको ठूलो भूमिका रहेको अधिवेशन नगराएका देउवा केसीसामु फिक्का हुँदै गए । २०३६ देखि २०४८ सम्म केसी हाबी हुँदा देउवालाई त्यही समयमा बिदेश पढ्न पठाइयो । तत्कालिन पार्टी सभापति कृष्णप्रसाद भट्टराईको खास मान्छे भनेर चिनिएका केसी २०४८ पछि जब काँग्रेसमा गिरिजाप्रसाद कोइराला हाबी भए त्यसपछि किनारा लाग्दै गए । विदेशवाट फर्किएपछि देउवा एकैचोटी गिरिजापसादको किचन क्याविनेटमा परे र २०४८ सालमा एकैपटक गृहमन्त्रालयको कमान सम्हाले ।

२०४८ पछि देउवाको राजनीतिको ग्राफ उकालो लाग्यो भने केसीको औसत रह्यो । गृहमन्त्री हुँदै राणा खान्दानलाई ससुराली बनाएका देउबा गृहमन्त्रीमात्रै होइन,२०५२ मा प्रधानमन्त्री नै बने । अहिलेसम्म देउवा चार पटक यो देशको प्रधानमन्त्री बने । उता बल बहादुर भने किसुलजीको कृपाले एक दुइ पटक मन्त्रीसम्म बन्न भ्याए । मन्त्री हुँदासम्म अविवाहित केसी मन्त्री हुँदाकै समयमा केटी प्रकरणमा मुछिए र नराम्ररी बदनाम भए । यो घटनाले केसीको राजनीतिक इतिहासको पारो फदमै पुग्यो । यसपछि यी दुर्इ नेताको कहिल्यै प्रतिस्पर्धा नै भएन । एकजना धेरैमाथि पुगे, अर्काे धेरै तल । तर २०५९ सालमा देउवाले संसद विघटन गर्दा प्रजातन्त्रको घाँटी निमोठियो भन्दै केसी आक्राेशित भएर देउवाको कठालो समाउन पुगेको जानकारहरू बताउछन ।

अहिले के भयो त ?
प्रधानमन्त्री देउवाको मन्त्रीपरिषद् बिस्तार दुर्इ महिनासम्म हुन सकेन, कारण थिए बल बहादुर । बरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेल बल बहादुरको नाम दिन्थे, शेर बहादुर काटिदिन्थे । पौडेल अड्डी लिन्थे, देउबा झर्किन्थे । देउवाले पौडेललाई स्पष्ट ?पमा बलबहादुरको नाम त हुँदै हुँदैन, नारायण खडका र मीनेन्द्र रिजालको पनि हुँदैन भन्ने गरेको काँग्रेस कै एक नेताले जानकारी दिए । खडका र रिजाल दुवै देउवा क्याम्प छाड्ने नेता हुन् ।

रामचन्द्रले अडान लिएपछि महामन्त्री शशांक कोइरालालाई हात लिएर बल बहादुरको नाम कटाउन देउवा सफल भएको श्रोतको दाबी छ । बलबहादुर विगतमा कोइराला विरोधी थिए भनेर महामन्त्री कोइरालालाई फकाउन देउवा सफल भएको देखिन्छ । महामन्त्री कोइरालाबाटै बलबहादुर अस्वीकृत भएपछि हैरान भएका पौडेलले पनि पर्वतका अर्जुन जोशीलाई मन्त्री नबनाउने शर्तमा बलबहादुरको नाम फिर्ता लिन राजी भएको बताइन्छ । जोशी केही समय पहिले पौडेल क्याम्प परिवर्तन गरेर देउवातिर गएका थिए ।

मन्त्रीपरिषद विस्तार भएर सपथ हुँदा कोही मन्त्री चप्पल लगाएर शितल निवास पुगे त कोही अन्तिम समयमा नाम काटिएपछि दौरा सु?वाल लगाएर घरमै बस्न बाध्य भएका खबर आए । यसो हुनुको मुख्य कारण माथि उल्लेख भएजस्तै नेता नेताबीच अस्वस्थ्य राजनीतिक इगो नै हो । अन्तिम समयमा नाम काटिने र थपिने भएपछि हुनै नै यही हो । काँग्रेस कार्यकर्ताहरुबाटै नेताहरुविचको इगोको बारेमा यति जानकारी पाएपछि नेपाल जर्नलले नेता बलबहादुर केसीसँग सम्पर्क ग-यो र सोध्यो ? यति धेरै चर्चामा आएर पनि मन्त्री परिषद विस्तारमा पर्नु भएन नि, किन ? केसीको जवाफ थियो “यस विषयमा बोल्दिन, नो कमेण्ट” ।कांग्रेस वृत्तमा बलबहादुर पर्खाल मन्त्रीका रुपमा परिचित छन।                                                                                                                             नेपालजर्नल