कोरोना भाइरसले पोखरा सुनसान, व्यवसायी सकंटमा

पोखरेली पर्यटन व्यवसाय संस्थाका छाता संगठन पोखरा पर्यटन परिषद् अध्यक्ष चिरञ्जीवी पोखरेल पोखरामा विदेशी पर्यटकको संख्या ‘शूून्य’ भइसकेको बताउँछन् । ‘केही समयअघि आएर ट्रेकिङ गएका पाहुनामात्र छन् । नयाँ पर्यटक आउने ठ्याम्मै बन्द भइसक्यो,’ उनले भने, ‘पर्यटन व्यवसायी अब घाम तापेर बस्ने बेला भइसक्यो ।’

गत वर्ष मार्च र अप्रिलमा पोखराका होटलमा ८० प्रतिशतसम्म होटल अकुपेन्सी पुगेको थियो । यो मौसममा गत वर्ष घटीमा ५५ प्रतिशभन्दा कम कहिल्यै भएको थिएन । तर, यो वर्ष होटल अकुपेन्सी ५ प्रतिशत पनि नरहेको पश्चिमाञ्चल होटल संघ अध्यक्ष विकल तुलाचनले जानकारी दिए ।

‘यो मार्चमा होटल बुक गरेका सबै आएको भए २० प्रतिशतसम्म पुग्ने थियो । तर, कोरोनाले महामारीकै रुप लिन थालेपछि अधिकांश बुक भइसकेका रुम पनि रद्द भए,’ तुलाचनले भने, ‘अप्रिलमा झन् कुनै पनि बुक छैन । त्यो समयमा झन् निल नै हुने देखियो ।’ उनले अधिकांश होटलमा होटलमा पाहुना नै नभएको र भए पनि १/२ जनाबाहेक धेरै पर्यटक नभएको सुनाए ।

कोरोना त्रासका कारण आन्तरिक पर्यटकको संख्या पनि न्यून भइसकेको तुलाचनले जानकारी दिए । ‘अहिले सबै पर्यटन व्यवसायी अत्तालिएका छन् । अहिले हामीले गर्न सक्ने भनेको पर्ख र हेरमात्रै हो,’ उनले भने, ‘लेकसाइडका अधिकांश होटल बन्द हुने अवस्थामा पुगिसके ।’

अन्नपूर्ण क्षेत्र अन्तर्गत पर्ने पदमार्गहरु नेपालको मात्रै नभई विश्वकै चर्चित पदमार्गका रुपमा गनिन्छन् । ती पदमार्गमा वार्षिक हजारौं पर्यटक पैदल यात्राको मजा लिन आउँछन् । तर, कोरोना भाइरस त्रासका कारण सरकारले त्यस्ता ‘रेस्ट्रक्टेड’ क्षेत्रभित्र पर्ने पदमार्गमा हाललाई रुट परमिट नदिन सूचना जारी गरिसकेको छ ।

यस वर्ष भने कोरोना भाइरस त्रासका कारण पदयात्री नै नभएपछि एक्याप क्षेत्रभित्रका पदमार्ग बन्द हुने अवस्थामा पुगेको छ । ‘एक्यापले अहिले ३ हजार रुपैयाँ जति उठाउँदै आएको छ । नेपाल पर्यटन बोर्डले टिम्स कार्ड उपलब्ध गराउँदै आएको छ,’ ट्रेकिङ एजेन्सिस एसोसियसन नेपाल (टान) गण्डकी प्रदेश अध्यक्ष हरि भुजेलले भने, ‘तर अहिले त्यहाँ पर्यटक नभएपछि रुट परमिट शुल्क र टिम्स कार्ड उठाउन बन्द गर्ने र त्यहाँका कर्मचारीलाई बिदामा पठाउने हो कि भन्ने छलफल चलिरहेको छ ।’

भुजेलले कोरोना महामारीका रुपमा फैलिरहेको अवस्थामा विदेशी पर्यटकलाई पदयात्रामा लगेर खतरामा पार्न नचाहेको पनि बताए । ‘विदेशीलाई यो अवस्थामा हामीले माथिमाथि लग्यौं । तर, भोलिका दिनमा केही भइहाल्यो भने सहयोग नपाउने अवस्था पनि हुन सक्छ,’ उनले भने ।

उनले एक्याप क्षेत्रभित्र पर्ने माथिल्लो भेगका होटलहरु पाहुना नआएपछि अधिकांश बन्द भइसकेको जानकारी दिए ।

पर्यटन क्षेत्रमा व्यवसायीले अर्बौंको लगानी गरेको र कोरोनाका कारण लगानी डुब्ने अवस्थामा पुगेपछि पर्यटन व्यवसायी चिन्तित छन् । तत्कालका लागि व्यवसायी र मजदुरहरुबारे सोचेर सरकारले राहत उपलब्ध गराउनुपर्ने पर्यटन व्यवसायीको माग छ ।

‘पर्यटक कति आए कति गए भन्ने कुरा सरकारले आफैं थाहा पाइसकेको छ,’ पोखरा पर्यटन परिषद् अध्यक्ष चिरञ्जीवी पोखरेलले भने, ‘अहिले यो पर्यटन क्षेत्रको व्यवसायी र मजदुरको पाटोलाई सम्बोधन गर्ने गरी सरकारले नीतिगत रुपमा सम्बोधन गर्नुपर्छ ।’ उनले लगानी धराशयी हुन नदिन सरकारले नै सहयोग गर्नुपर्ने अवस्था आइसकेको बताए ।

कोरोना त्रासका कारण बिग्रिएको पर्यटन क्षेत्रको स्थिति नसुध्रिएसम्म बैंकले लिने ब्याज र किस्तामा पनि हेरफेर गर्नुपर्ने पोखरेलले बताए । ‘बैंकले लिने ब्याज र किस्तालाई पुँजीमा कन्भर्ट गरेर त्यसलाई पुनर्सेड्युल पुनर्कर्जाको व्यवस्थाको माग गरेका छौं,’ उनले भने, ‘अहिले बैंकको धेरै ब्याजदर छ । पर्यटन व्यवसायी चर्को ब्याजदरको मारमा छन् । सरकारले सहयोग गर्नुपर्छ ।’

पोखरेलले कोरोना भाइरसका कारण पर्यटन व्यवसायमा परेको नकारात्मक प्रभावका कारण संकट आइपर्ने दाबी गरे ।

‘नेपालको मुख्य आर्थिक स्तम्भ भनेकै पर्यटन हो । तर, यही स्तम्भ कमजोर भएपछि यसले ठूलो संकट ल्याउन सक्ने स्थिति छ,’ उनले भने ।