गंगालालले ‘बा’लाई लेखेको ऐतिहासिक पत्र
बा,
तपाईंको आज्ञापालन गरेर शान्तिसित बसुँला भन्ने लागेको थियो । सक्दै सकिनँ । म सक्दिनँ । आज रातभर निद्रा परेन । बिर्से पनि हुने पाठ म घोकिरहेको छु । सम्झिनु पर्ने पाठचाहिँ मैले बिर्सनै आँटेछु ।
आफ्नो पेटको अग्निलाई आफ्नै रगतले निभाइरहेका भोका अगणित भाइहरुलाई पहेँला मुखसित डराएर आँखा चिम्लन आँटेछु । तिनको पेटको गहिरो स्वरले मागेको सुन्न नसकी कान थुनेर भाग्न पो आँटेछु ।
अन्तःस्करणबाट आगो रुमलिएर आयो । के के असह्य भयो । अब म सहन असमर्थ छु । जताततै कोलाहलको ज्वाला देख्छु । आफैँ सल्कन लागेको छ । मलाइ त्यो निभाएर मर्न दिनुहोस् ।
तपाईं मेरो पिता हुनुहुन्छ । तर हामी सबैजनाको जन्मभूमि माताप्रतिको हाम्रो कर्तव्यमा तपाईंको आज्ञाले म पछि हट्न सक्दिनँ । म तपाईंको आज्ञाले चुपचाप राष्ट्रको पाप बोक्न सक्दिनँ ।
अब मेरो माया मारिदिनुहोस् । मेरा अरु भाइहरु छदैँछन् । एउटा छोरालाई नेपाल आमाका निम्ति बलिदान दिनुहोला भन्ने देशभक्त पुत्र गंगालालको निवेदन छ । अत्याचार, अन्यायका विरुद्ध लड्दै म देशलाई छातिको ढाल थापेर बचाउँछु । बालक पुत्र गंगालालको दण्डवत् सेवा ।