सावाधान तपाँइ जारको पानी पिउँदै हुनुहुन्छ, यस्ता पानीमा दिसामा पाइने जीवाणु, जार र बोतलका पानीले सर्छ यस्तो रोग

 

के तपार्इंले जार र बोतलका पिउने पानी निर्धक्क प्रयोग गरिरहनुभएको छ ? यदि छ भने सोच्नुपर्ने भएको छ ।

 

उपभोक्ताले निर्धक्कसँग उपभोग गरिरहेको जार र बोतलको पानी दूषित रहेको विभिन्न रिर्पाेटहरूले देखाएका छन् ।  केही समयअघि विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठानले गरेको अध्ययन परीक्षणले यो तथ्य सार्वजनिक गरेको थियो ।

 

यस्तै नास्टले गरेको अध्ययन परीक्षणले पनि पिउने जार र बोतलको पानीमा दिसामा पाइने जीवाणु इ. कोलाई देखाएको छ । पिउने पानी स्वच्छ नहुँदा धेरै नागरिकहरू बिरामी पर्ने गरेका छन् । पिउने पानीकै कारण विभिन्न समस्या देखिँदै आइरहेको छ  । विशेषतः गर्मी र बर्खाको समयमा यस्ता समस्या बढी हुने चिकित्सकहरू बताउँछन् ।

 

शुक्रराज ट्रपिकल तथा सरुवा रोग अस्पतालका केमिकल रिसर्च कोअर्डिनेटर डाक्टर शेरबहादुर पुनका अनुसार प्रदूषित पानीका कारण झाडापाखाला, रुघाखोकी, ज्वरो, टाइफाइड, हैजा जस्ता विभिन्न सरुवारोग देखिने गरेका छन् । यसको मुख्य कारण पानीलाई नै मानिएको डाक्टर पुनले बताए । डाक्टर पुनका अनुसार काठमाडौँमा बिक्री वितरण गरिँदै आएको जारको पानी बढी प्रदूषित पाइएको छ ।

पानीकै कारण लाग्ने रोगका बिरामी गतवर्षभन्दा यो वर्ष बढेको उनको भनाइ छ ।  उनी भन्छन्, ‘हामी बाध्यताबस किनेको पानी खान्छौँ, किनेको पानी भनेपछि हाम्रो दिमागमा सफा हुन्छ भन्ने सोच छ । तर कुनै पानी व्यवासायिक या सम्बन्धित निकायको हेलचेक्र्याइँले दूषित हुने गरेको पाइएको छ  ।’

 

२०७२ सालमा धेरै जना बिरामी भएपछि के कारणले यस्तो भएको भन्ने विषयमा आफूले अनुसन्धान गर्दा जारको पानी नै मुख्य दोषी पाएको उनले बताए । उनका अनुसार जारको पानीबाट ५० प्रतिशतमा झाडापखाला, जन्डिस हुने ठूलो सम्भावना हुन्छ ।

 

‘पहिला पहिला झिँगा भन्केको खाना नखाऊ भनिन्थ्यो । त्यसपछि हात धुने तरिका सिकाइयो’, उनले भने, ‘अहिले पानीबाट नै समस्या देखिरहँदा सम्बन्धित निकायले यो बारेमा पनि जानकारी गराउन जरुरी छ ।’

 

के भन्छन् स्वास्थ्य मन्त्रालयका प्रवक्ता  ?
पिउने पानीकै कारण कति नागरिक बिरामी हुन्छन् भन्ने प्रश्नमा स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयका प्रवक्ता डाक्टर महेन्द्र श्रेष्ठले यसको तथ्याङ्क सरकारसँग नभएको बताए ।
स्वच्छ खानेपानीको अभावका कारण सङ्ख्यागत रूपमा भन्न नसके पनि समस्या देशैभर रहेको प्रवक्ता श्रेष्ठले बताए । तर यो समस्या काठमाडौँ उपत्यकाका ३ जिल्लामा बढी मात्रामा रहेको र त्यसमा पनि पहिलो नम्बरमा काठमाडौँ पर्ने उनले बताए ।

 

प्रवक्ता श्रेष्ठले गत वर्ष जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयमा प्रमुखको जिम्मेवारीमा रहँदा गरेको सर्वेक्षणमा  काठमाडौँमा खानका लागि प्रयोग हुने ७० देखि ८० प्रतिशत पानी दूषित रहेको पाइएको उनले बताए ।
दूषित पानी पिउँदा सबै जिल्लामा समस्या आइरहेको भन्दै उनले यसबारेमा खानेपानीको क्षेत्रमा काम गर्ने निकायले सोच्न जरुरी रहेको बताए ।

 

डाक्टर पुनका अनुसार जारको पानी प्रयोग गर्ने धेरैलाई समस्या आएको देखिएको छ । गतवर्ष ललितपुर जनस्वास्थ्य कार्यालयले परीक्षण गर्दा जारको पानीमा हैजाको किटाणु देखिएको थियो । सकेसम्म पानी उमालेर खानु सबै भन्दा राम्रो उपाय हो । उनका अनुसार पानीका कारण बिरामी भएर अहिले दैनिक दर्जनको हाराहारीमा शुक्रराज ट्रपिकल अस्पतालमा बिरामी आउने गरेका छन् ।

 

सुरक्षित खानेपानी १९ प्रतिशतलाई मात्रै 
यता खानेपानी तथा सरसफाइ, ढल निकास विभागका उपमहानिर्देशक सुनिलकुमार दासले  अहिलेसम्ममा देशभर ८७.७ प्रतिशत नागरिकमाझ खाने पानीको सुविधा पुगेको बताए । तर यो आधारभूत खानेपानीको सुविधा मात्रै हो । सुरक्षित खानेपानीको व्यवस्था अहिलेसम्म १९ प्रतिशत मात्रै भएको पनि  उपमहानिर्देशक दासले बताए । अझै १२.४ प्रतिशत नागरिकमाझ आधारभूत र ८१ प्रतिशत नागरिकमा सुरक्षित पिउने पानीको व्यवस्था हुन सकेको छैन ।

 

 

पानी उमालेर मात्रै खाने हो भने झाडापखाला नियन्त्रण गर्न सकिने उनको भनाइ थियो ।  खाना र पानीकै कारण झाडापखाला  तथा हैजा देखिने गरेको भन्दै उनले यकिन तथ्याङ्क नभए पनि हजारौँ नागरिक बर्सेनि बिरामी पर्ने गरेको उनले बताए । ब्रान्ड नभएको १० देखि १५ रुपियाँ पर्ने जारको पानी पनि उपभोक्ताले खाने गरेको  बिरामीबाट जानकारी पाएको डाक्टर पुनले बताए ।