कहिले को-कोसँग खेल्यो विश्वकप छनोट नेपालले, नेपालले सन् १९८८ मा पहिलोपटक छनोट चरणमा भाग लियो

अर्को सातादेखि फुटबलको महाकुम्भ मेला मानिने विश्वकप रसियामा सुरु हुँदै छ । ‘महाकुम्भ’मा विश्वभरबाट छानिएका ३२ राष्ट्रका खेलाडीहरू आफूलाई विश्वच्याम्पियन बनाउने उद्देश्य लिएर रसियामा पाइला राखिसकेका छन् ।

नेपालले सन् १९७० मा फिफाको सदस्य बनेपछि मात्र विश्वकप छनोट खेल्ने अवसर पायो । विश्वकपको दोस्रो चरणभन्दा माथि उठ्न नसकेको नेपालले अहिलेसम्म ७ पटकमात्र विश्वकप छनोट खेल खेलेको छ ।

नेपालले सन् १९८८ मा पहिलोपटक छनोट चरणमा भाग लियो । यसबीचमा नेपालले दुईपटक आन्तरिक कारण देखाउँदै सन् १९९४ र २०१०मा विश्वकप छनोट चरण नखेल्ने घोषणा ग(यो । सातपटकको विश्वकप छनोट चरणमा खेल्दा नेपालले ३० खेलमा प्रतिस्पर्धा ग(यो । जसमा ठ्याक्कै सय गोल खायो । यी खेलमा नेपालले विपक्षी पोस्टमा २२ गोल मात्र गरेको छ ।

छनोट चरणमा नेपाल दक्षिण कोरिया र जोर्डनसँग समान ९–० ले फराकिलो अन्तरले पराजित भएको छ । मकाउविरुद्ध ६–१ र इस्ट टिमोरविरुद्ध ५–० को नतिजा नेपालले फराकिलो जित हो । सन् २०१८ को छनोट चरणसम्म नेपालले ३० खेल खेल्दा २२ मा हार, ४ खेलमा जित र ५ खेलमा बराबरी नतिजा निकालेको छ ।

सन् १९८६ (मेक्सिको)

डिएगो म्याराडोनाको जादुमयी प्रभाव छाडेको मेक्सिकोमा विश्वकपका लागि एसियाबाट १४ राष्ट्रले छनोट चरणमा सहभागिता जनाए । नेपालले पहिलोपटक विश्वकप छनोटमा भाग लियो । समूह ‘ए’मा रहेको नेपाल दक्षिण कोरिया र मलेसियाविरुद्ध भिड्यो । यस समूहमा दक्षिण कोरिया विजेता हुँदै विश्वकपमा छनोट भयो ।

नेपालले समग्रमा चार खेलमा एक बराबरी र तीन हारको सामना ग(यो । मलेसियासँग मात्र नेपालले गोलरहित बराबरी नतिजा निकाल्न सक्यो । नेपालले समग्रमा एक गोल पनि नगरी ११ गोल खायो । नेपाल कोरियासँग ४–०, २–० ले पराजित भयो । मलेसियालाई नेपालले २–० र ०–० को नतिजा सुम्पियो । पहिलोपटकको सहभागितामा नेपालले एक मात्र अंक हात पा(यो ।

सन् १९९० (इटाली)

इटालीमा भएको विश्वकपअघि एसियन छनोटमा नेपाल समूह ‘डी’मा प(यो । त्यसपटक एसियाबाट २५ राष्ट्रले भाग लिए । नेपालको समूहमा दक्षिण कोरिया, मलेसिया, सिंगापुर र भारत रहेका थिए ।

भारतले आन्तरिक कारण देखाउँदै सो खेलमा भाग लिएन । योपटक पनि नेपाल विपक्षी पोस्टमा एक गोल पनि नगरी समूह चरणबाटै बाहिरियो । नेपालले २८ गोल खायो । समग्रमा ९ खेल खेलेको नेपाल कोरियासँग पहिलो चरणमा ९–० ले पराजित भयो ।

सन् १९९४ (अमेरिका)

लगातार दुईपटक विश्वकप छनोट चरण खेलेको नेपालले सन् १९९४मा अमेरिकामा भएको विश्वकपको छनोट खेलमा सहभागिता जनाएन । दुई छनोट खेलमा ३९ गोल खाएपछि तत्काल अखिल नेपाल फुटबल संघले विश्वकप नखेल्ने घोषणा ग(यो ।

सन् १९९८ (फ्रान्स)

चार वर्षपछि एन्फाले विश्वकपको छनोटमा भाग लिने निर्णय ग(यो । योपटक विश्वकप फ्रान्समा हुँदै थियो । यसपटकको विश्वकपमा एसियाबाट ३६ राष्ट्रले छनोट चरणमा प्रतिस्पर्धा गरे । धेरै छनोट खेल्ने राष्ट्र भएपछि एएफसीले ३६ राष्ट्रलाई १० समूहमा विभाजित ग(यो । नेपाल समूह ‘डी’मा प(यो । नेपालको समूहमा ओमान, मकाउ र जापान थिए ।

यसपटकको छनोट खेलमा नेपालले केही सुधारिएको प्रदर्शन ग(यो । अघिल्ला दुई छनोट चरणमा एक गोल पनि गर्न नसकेका नेपाली खेलाडीले यसपटक विपक्षीविरुद्ध २ गोल गरे । नेपालले आफ्नो पहिलो खेलमा मकाउलाई १–१ को बराबरीमा रोक्यो ।

मस्कटमा भएको छनोट खेलमा मकाउविरुद्ध हरि खड्काले विश्वकप छनोट खेलकै पहिलो गोल गरेका थिए । त्यसपछि टोकियोमा नेपाल मकाउसँग २–१ ले पराजित भयो । नेपालबाट दीपक अमात्यले गोल गरेका थिए । नेपालले समूह चरणमा ६ खेलमा पाँच हार र एक बराबरी नतिजा निकाल्यो । यसपटक नेपालले १७ गोल खायो ।

सन् २००२ (जापान र दक्षिण कोरिया)

१७औँ विश्वकप फुटलबल प्रतियोगिता पहिलोपटक एसियन भूमिमा भयो । विश्वकपको इतिहासमै पहिलोपटक दुई आयोजक राष्ट्र देखिए । जापान र दक्षिण कोरियाले संयुक्त रूपमा विश्वकपको आयोजना गरे । आयोजक दक्षिण कोरिया विश्व फुटबलमै सनसनी मच्चाउँदै सेमिफाइनलसम्म पुग्यो ।

जापान र दक्षिण कोरियामा भएको विश्वकपअघि सम्पन्न छनोट चरणमा नेपालले पहिलो जित निकाल्यो । १९८६ पछि विश्वकप छनोट चरणमा सहभागी नेपालको यो पहिलो जित थियो । यसपटक एसियाबाट ४० टोलीले प्रतिस्पर्धा गरेका थिए ।

एएफसीले १० समूह बनाएर छनोट खेल गराएको थियो । प्रत्येक समूहमा चार टोली थिए । नेपाल समूह ‘एफ’मा प(यो । यसमा इराक, काजकास्तान र मकाउ थिए । नेपालको समूहमा इराकसँग मात्र विश्वकप खेलेको अनुभव थियो । छनोट चरणको दुवै ‘प्ले अफ’मा नेपालले मकाउलाई हरायो । पहिलो लेगमा नेपालले मकाउलाई ६–१ ले हरायो । यस खेलमा नेपाली स्टाइकर निराजन रायमाझीले ह्याट्रिक गरेका थिए । विश्वकप छनोटमा निराजन ह्याट्रिक गर्ने पहिलो नेपाली हुन् ।

छनोट चरणमा निराजनले सर्वाधिक ५ गोल गर्न सफल भए । उनले सबै पाँच गोल मकाउविरुद्ध गरेका थिए । वसन्त थापाले दुई गोल, दीपक लामा र हरि खड्काले एक–एक गोल गरे । नेपालले ६ खेलमा दुई जित र चार हारको सामना गर्दै ६ अंक बटुल्यो । यसपटकको छनोटमा नेपालले विपक्षी पोस्टमा १३ गोल गर्दा २५ गोल खायो ।

सन् २००६ (जर्मनी)

अघिल्लोपटकको छनोटमा ऐतिहासिक प्रदर्शन गरेको नेपाली टोलीले जर्मनीमा हुने विश्वकपअन्तर्गत छनोट चरणमा भाग लिने विश्वास थियो । तत्कालीन एन्फा अध्यक्ष गणेश थापाले अप्रत्यासित रूपमा जर्मनीमा हुने विश्वकपमा भाग नलिने घोषणा गरे । यो घोषणाले खेलाडीहरू निरास बने ।

उनले विश्वकप छनोट खेल्दा एन्फालाई आर्थिक भार हुने र नतिजा पनि नआउने भन्दै एसियन छनोटमा भाग नलिने निर्णय गरे । चार वर्षभित्र टोलीलाई राम्रो बनाउने र आर्थिक भार सुधार आउँदा मात्र सन् २०१० को विश्वकप छनोट खेल्ने जनाए । २००६ मा नेपालले सहभागिता नै जनाएन ।

सन् २०१० (दक्षिण अफ्रिका)

तत्कालीन एन्फा अध्यक्ष गणेश थापाले चार वर्षअघिको निर्णय कार्यान्वयन गरे । उनले दक्षिण अफ्रिकामा हुने विश्वकप छनोटमा नेपाली टोलीलाई सहभागी गराए । खेलाडीले ८ वर्षपछि विश्वकप छनोट खेल्ने अवसर पाए । यसपटकको एसियन छनोटमा एसियाबाट सर्वाधिक ३८ राष्ट्रले भाग लिए ।

एएफसीले पहिलो र दोस्रो लेगअनुसार प्रतिस्पर्धा गरायो । नेपालले ओमानविरुद्ध खेल्यो । ओमानको मस्कटमा भएको पहिलो लेगमा नेपाल ०–२ ले पराजित भयो । त्यसपछि दोस्रो लेग काठमाडौंमा भयो । दशरथ रंगशालामा भएको दोस्रो लेगमा ओमानले नेपाललाई २–० ले हराउँदै दोस्रो चरण स्थान पक्का पा(यो । यसपटकको छनोटमा नेपालले चार गोल खायो ।

सन् २०१४ (ब्राजिल)

यसपटकको विश्वकप छनोट चरणमा नेपालले इतिहास रच्यो । नेपाल पहिलोपटक एसियाली छनोटको दोस्रो चरणमा पुग्यो । कप्तान सागर थापा र प्रशिक्षक ग्राहम रोबर्टको प्रशिक्षणमा नेपालले इस्ट टिमोरलाई हराउँदै दोस्रो चरण स्थान सुरक्षित ग(यो ।

इस्ट टिमोरसँग फुटबल मैदान नभएकाले एएफसीले दुवै लेग दशरथ रंगालामा गराउने निर्णय ग¥यो । पहिलोे लेगमा नेपालले इस्ट टिमोरलाई २–१ ले हरायो । पहिलो लेगमा नेपालका लागि अनिल गुरुङ र जुमानु राईले गोल गरेका थिए । दोस्रो प्ले अफमा नेपालले इस्ट टिमोरमाथि ५–० को सानदार जित निकाल्यो । दोस्रो लेगमा अनिल, जुमानु, जगजित श्रेष्ठ, शिव श्रेष्ठ र भोला सिलवाल गोल गर्न सफल भए ।

दोस्रो चरणमा नेपालको प्रतिद्वन्द्वी जोर्डन रह्यो । त्यसवेला जोर्डन एसियाली बरीयतामा शीर्ष १० भित्र थियो । एसियाकै एक बलियो राष्ट्रविरुद्ध नेपाल निरीह देखियो । जोडर्नमा भएको पहिलो लेगमा नेपाल ९–० ले पराजित भयो । नेपालले तेस्रो चरण स्थान सुरक्षित गर्न काठमाडौंमा हुने दोस्रो लेगमा १०–० ले हराउनुपथ्र्यो । जुन एक हिसाबले अकल्पनीय नै थियो ।

दोस्रो लेग हुँदा घनघोर वर्षा भयो । हिलाम्मे मैदानमा खेल्न खपिस नेपाली खेलाडीले जोर्डनलाई १–१ को बराबरीमा रोक्न सफल भए । दोस्रो लेगमा नेपालका लागि भरत खवासले गोल गरेका थिए । यसरी नेपाल दोस्रो चरणमै सीमित भयो । यसपटकको छनोटमा नेपालले ११ गोल खाँदा ७ गोल विपक्षी पोस्टमा ग(यो ।

सन् २०१८ (रसिया)

अर्को सातादेखि रसियामा विश्वकप सुरु हँुदै छ । रसिया विश्वकपका लागि एसियन छनोटमा नेपालले प्रतिस्पर्धा ग(यो । यसपटक नेपालले दक्षिण एसियाकै चिरपरिचित प्रतिद्वन्द्वी भारतविरुद्ध प्रतिस्पर्धा ग(यो । एएफसीले भारतविरुद्धको खेललाई विश्वकप तथा एसियन छनोटका रूपमा घोषणा गरेको थियो ।

जित्ने टोली विश्वकप र एसियन कपको अर्को चरणमा छनोट हुने थियो । नेपालले भारतविरुद्ध इन्दिरा गान्धी रंगशालामा प्रतिस्पर्धा ग(यो । यो खेलमा नेपालले २–० ले पराजय बेहो(यो । दोस्रो लेग काठमाडौंमा भयो ।

दोस्रो चरणमा पुग्न नेपालले कम्तीमा पनि ३–० को नतिजा निकाल्नुपथ्र्यो । तर, नेपाल भारतसँग गोलरहित बराबरीमा रोकियो । नेपाल विश्वकप र एसियन छनोटको पहिलो चरणबाटै बाहिरियो ।नयाँ पत्रिकाबाट